Οδήγηση στον πάγο με Porsche
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 16 Μαρτίου 2010
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ:Cayman S, 911 Carrera S & 4S, 911 Turbo, Panamera 4S
ΟΔΗΓΟΣ: Σωτήρης Τσαντίλης
ΔΙΑΔΡΟΜΗ: Μέσα στη λίμνη Pasasjarvi
ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ: Περίπου 120
Dancing with the stars
Ποιο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα όταν βρεθείς, με μερικές εκατοντάδες ίππων κάτω από το καπό μίας (ή και περισσοτέρων) Porsche και λάστιχα με καρφιά, να «χορεύεις» στην επιφάνεια μιας παγωμένης λίμνης; Μα, φυσικά, ατελείωτες δόσεις ανόθευτης διασκέδασης.
ΑΣ πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή, γιατί μέσα από αυτήν την αφθονία χιονιού, ίππων και... Porsche δύσκολα μπορεί να βγάλει κανείς ένα νόημα. Όταν είσαι κατασκευαστής ακριβών τετράτροχων, όπως η εταιρεία από το Τσουφενχάουζεν, δεν μπορείς να περιορίζεσαι στην πώληση ή ακόμα και σε ένα στοιχειώδες after sales απλής συντήρησης. Ένας premium χαρακτήρας δεν τιμολογείται απλώς, αλλά χτίζεται σιγά σιγά. Χρειάζονται πολύ περισσότερες ενέργειες, ειδικά μάλιστα από τη στιγμή που δεν έχουμε να κάνουμε με ένα συμβατικό τετράτροχο, αλλά με μια αυθεντική σπορ κατασκευή, την οποία δεν είναι απαραίτητο ότι μπορούν όλοι να αξιοποιήσουν στο έπακρο με το που θα φέρει μισή βόλτα το κλειδί στη μίζα.
Έτσι, οι προσπάθειες της γερμανικής εταιρείας εστιάζονται κυρίως σε δύο τομείς: στον ταξιδιωτικό και στον εκπαιδευτικό. Και, αν το πρώτο αναφέρεται στην επέκταση της χρήσης πέρα από τις καθημερινές διαδρομές, το δεύτερο ασχολείται με τον έλεγχο του αυτοκινήτου σε όλων των ειδών τις επιφάνειες. Το αναπόσπαστο περιβάλλον των περισσότερων Porsche είναι η άσφαλτος, και γι’ αυτό δεν είναι λίγες οι φορές που ο... Μωάμεθ (εμείς) έχει πάει στο βουνό (στις διάφορες πίστες, δηλαδή), παρακολουθώντας τα μαθήματα του Porsche Sport Driving School (4T, Oκτώβριος 2006). Καμιά φορά, όμως, και το βουνό έρχεται στον Μωάμεθ, όπως συνέβη στα τέλη της περασμένης χρονιάς, όταν το «τσίρκο» (το Porsche World Roadshow) βρέθηκε στo Ελληνικό. Από εκεί και πέρα, μπορεί η Cayenne να πρoσέθεσε το off-road στη... διδακτέα ύλη, σίγουρα όμως το διασκεδαστικότερο μάθημα είναι αυτό που περιλαμβάνει χιόνι και πάγο.
Η περιπέτεια της εμπειρίας
Κάθε ξεχωριστή εμπειρία είναι από μόνη της και μία περιπέτεια. Φαίνεται, όμως, ότι εδώ κάποιος νόμιζε ότι όλα θα κυλήσουν πολύ ήρεμα, και για αυτό αποφάσισε να εμπλουτίσει με μερικούς απρόβλεπτους παράγοντες την εξίσωση «αεροδρόμιο, ταξίδι, προορισμός». Η λεπτή ισορροπία, λοιπόν, ενός ταξιδιού που περιλαμβάνει τρεις ενδιάμεσες στάσεις άρχισε να διαταράσσεται με το «καλημέρα». Η βαριά χιονόπτωση έκλεισε το αεροδρόμιο του Μονάχου, και έτσι βρεθήκαμε στον αεροδιάδρομο της Νιρεμβέργης. Οι Γερμανοί φημίζονται για την οργάνωσή τους, όχι όμως και για την ευελιξία τους. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της πρόθυμης υπαλλήλου, η μοναδική προοπτική περάτωσης του ταξιδιού η οποία μας δόθηκε περιλάμβανε πέντε ενδιάμεσες στάσεις... Με βαριά καρδιά και ύστερα από δύο ώρες μαρτυρίου στο κάθισμα ενός λεωφορείου, επιστρέψαμε στο (ανοιχτό πια) αεροδρόμιο του Μονάχου. Εκεί οι ελπίδες αναπτερώθηκαν και, ξεπερνώντας την αβεβαιότητα της λίστας αναμονής, ταξιδέψαμε τελικά για Ελσίνκι και κατόπιν για Ροβανιέμι. Στο χωριό του Αϊ-Βασίλη, τα δικά μας «δώρα» ήταν η απώλεια των αποσκευών μας και η διαπίστωση ότι απέχουμε ακόμα 300 χλμ. από τον προορισμό μας, που ήταν η πόλη του Ίβαλο, σχεδόν 300 χλμ. μέσα στον αρκτικό κύκλο. Τελικά, ύστερα από έξι ώρες σε αεροπλάνο, πέντε ώρες σε λεωφορείο και μερικές ακόμα σε αναμονή στα διάφορα αεροδρόμια, βρεθήκαμε λίγο μετά τη 1 μ.μ. στο ασπρόμαυρο Ίβαλο, με τα ίδια ρούχα που ξεκίνησε η μέρα μας και με μοναδικό εφόδιο ένα λιλιπούτειο τσαντάκι με κιτ προσωπικής υγιεινής.
Χαλάλι
Ελάχιστες ώρες αργότερα, με το ένα μάτι μισάνοιχτο και το σώμα να μην έχει αποβάλει ακόμη τη «λεωφορειακή» στάση, μετά το πρωινό γεύμα, μια σύντομη ενημέρωση και μια διαδρομή -ξανά...- με λεωφορείο, βρεθήκαμε στα πέριξ της λίμνης Pasasjarvi, εμπρός από μια φαινομενικά απλοϊκή αποθήκη. Σε αυτό το σημείο, ό,τι είχε να κάνει με γκρίνια και κούραση εξαφανίστηκε, και το χειλάκι άρχισε να σκάει (από το... κρύο αλλά και από το χαμόγελο), γιατί, μόλις άνοιξαν οι πόρτες της αποθήκης, αποκαλύφθηκε ένας πολυάριθμος στόλος από Porsche.
Η διαδικασία ήταν απλή. Χωριστήκαμε σε ομάδες και κατόπιν σε διμελή πληρώματα, υπό την καθοδήγηση ενός εκπαιδευτή. Ο δικός μας ονομαζόταν «Λίο» και μας εξήγησε ότι επρόκειτο να επακολουθήσουν πέντε ασκήσεις (τρεις δοκιμασίες handling, ένα σλάλομ και ένας κύκλος), κάθε φορά και με ένα διαφορετικό μοντέλο. Το τελευταίο γινόταν όχι για να υπάρχει ποικιλία προκειμένου να μη βαρεθούμε (αν θα ήταν πότε κάτι τέτοιο δυνατόν), αλλά για να μπορέσουμε να διακρίνουμε διαφορές στη συμπεριφορά, που προκύπτουν από τις διαφορές στη μετάδοση (στους πίσω ή και στους τέσσερις τροχούς) και στην αρχιτεκτονική μιας «911», μιας Panamera και μιας Cayman. Υπό κανονικές συνθήκες, οι πελάτες που θα πληρώσουν το διόλου ευκαταφρόνητο αντίτιμο θα έχουν στη διάθεσή τους τρεις ολόκληρες ημέρες, ξεκινώντας από τα πιο απλά και ανεβαίνοντας. Εμείς θα έπρεπε να τα κάνουμε όλα σε μία ημέρα, και για αυτό η διαδικασία βαθμού δυσκολίας στο κάθε γκρουπ ήταν τυχαία.
Στο δικό μας γκρουπ έτυχε να ξεκινήσουμε με άσκηση handling με τετρακίνητες 911 S. Μέχρι στιγμής, η μοναδική μας εμπειρία από οδήγηση σε πάγο ήταν όταν, πριν από μερικά χρόνια, τότε με τα πολλά χιόνια στην Αθήνα, είχε παγώσει η Βουλιαγμένης. Το μεσαίο πεντάλ πατήθηκε πολύ ελαφρά λίγο μετά το φανάρι του αεροδρομίου, και τελικά το αυτοκίνητο ακινητοποιήθηκε λίγο πριν από το φανάρι της Βουλιαγμένης. Εδώ, λοιπόν, προκειμένου να μη βρεθούμε να φέρνουμε ατέρμονες περιστροφές γύρω από τον εαυτό μας, η Porsche είχε φορέσει στα αυτοκίνητα ελαστικά Hakkapeliittas της Nokian, σε εργοστασιακές διαστάσεις, με τη διαφορά όμως ότι από το κάθε ένα εξείχαν κατά 4 χλστ. καμιά διακοσαριά καρφιά.
Ας αρχίσουν οι χοροί και τα ξεφαντώματα
Χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση, σε όσες παρουσιάσεις και αν έχουμε βρεθεί, είτε στο δρόμο είτε σε πίστα, προκειμένου να διασφαλίζονται τα απαραίτητα στάνταρντ ασφάλειας, το πρώτο που ακούς είναι «μην απενεργοποιείτε τα ηλεκτρονικά, ενώ απαγορεύονται οι πλαγιολισθήσεις». Είπαμε, όμως, ότι το συγκεκριμένο γεγονός δεν είναι σαν όλα τα άλλα, και αυτό το καταλάβαμε από τις πρώτες κιόλας οδηγίες του Λίο: «Κάντε πρώτα έναν ήρεμο γύρο, για να πάρετε την αίσθηση της πρόσφυσης που προκύπτει από το συνδυασμό πάγου και ελαστικών με καρφιά. Κατόπιν απενεργοποιήστε το PSM και κινηθείτε εκτός ορίων πρόσφυσης». Ανάλογη χαρά μόνο ένα παιδί νιώθει, όταν αποκτά το πρώτο του ποδήλατο...
Τώρα, για να δώσουμε κάποιες εξηγήσεις, όταν μιλάμε για άσκηση handling, φανταστείτε ότι πρόκειται για μια αυτοσχέδια σφιχτή πίστα (στις άκρες δεν υπάρχουν ούτε κώνοι ούτε γρασίδι, παρά μόνο το χιόνι που έχει στοιβαχθεί από το γκρέιντερ), όπου προσπαθείς να κινηθείς όσο πιο γρήγορα. Όταν μας έκανε ένα γύρο ο Λίο, καταλάβαμε ότι το «γρήγορα» ήταν (και θα παρέμενε) πολύ μακριά. Γι’ αυτό, λοιπόν, καταρχήν προσπαθείς να το διασκεδάσεις, εφαρμόζοντας παράλληλα τις οδηγίες του εκπαιδευτή, ανεβάζοντας λίγο το ρυθμό και αποφεύγοντας μια πιθανή έξοδο ή τετ-α-κε. Αυτό το τελευταίο εδώ είναι πολύ λιγότερο επώδυνο ή επικίνδυνο από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση. Τα περίπου 11,5 τ.χλμ. της επιφάνειας που καλύπτει η λίμνη σημαίνει ότι τα δέντρα (και οι τάρανδοι) είναι πολύ μακριά. Το πολύ πολύ, αν το παρακάνεις, να βρει η κοιλιά του αυτοκινήτου σε μαλακό χιόνι και να κολλήσεις. Σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου, η λέξη «Cayenne» σημαίνει κάτι καλό. Εδώ όμως όχι. καθώς είναι το όχημα περισυλλογής από κόλλημα, και χρησιμοποιείται ως πείραγμα, καταδεικνύοντας τα παράσημα ντροπής... Έπειτα από πολλή προσπάθεια και λίγη τύχη, καταφέραμε να τελειώσουμε την ημέρα μόνο με ένα τέτοιο παράσημο στο πέτο.
Οι σημειώσεις και τα διδάγματα
Οι πρώτες διαφορές καταγράφονται ανάμεσα στις δικίνητες και τις τετρακίνητες «911», ενώ θα πρέπει πάντα στα υπόψιν να λαμβάνονται το μίνιμαλ μεταξόνιο μεγέθους Aygo και ο κινητήρας, που, αν και επίπεδος, δεν παύει να κρέμεται σχεδόν έξω από τον πίσω άξονα. Βέβαια, έτσι, περίπου το 62% του βάρους φορτίζει τον κινητήριο άξονα, βελτιώνοντας την πρόσφυση ή, αν προτιμάτε, την απόλυτα προβλέψιμη υπερστροφή στις συγκεκριμένες συνθήκες. Χρειάζεται αρκετή δουλειά με το τιμόνι, η αλληλουχία των γεγονότων όμως είναι σταθερή. Είσοδος, γκάζι, υπερστροφή, ανάποδο τιμόνι και, τέλος, έλεγχος με το δεξί πεντάλ. Με την (ηλεκτρονική) τετρακίνηση η αλληλουχία είναι πιο εύθραυστη και, σε κάθε περίπτωση, η προσπάθεια πηγάζει λιγότερο από τα άκρα και περισσότερο από τον εγκέφαλο, όπου η λέξη-κλειδί είναι «ισορροπία». Μετά την είσοδο πρέπει να βρεις τις σωστές δόσεις γκαζιού και στριψίματος, προκειμένου ιδεατά να διατηρείς μια ελεγχόμενη πλαγιολίσθηση με τα τέσσερα. Αυτό είναι κάτι που στην αρχή δυσκολεύεσαι να ανακαλύψεις στις διαφορετικές και συνεχόμενες στροφές μιας handling δοκιμασίας, τη στιγμή που το επιτυγχάνεις ευκολότερα στη δοκιμασία του κύκλου (δυστυχώς, μας έτυχε στο τέλος της ημέρας), έχοντας και την επιπλέον δύναμη της Turbo. Οι διαφορές μεταξύ των δύο τύπων μετάδοσης έγιναν ακόμα πιο προφανείς στη διαδικασία του σλάλομ, όπου και πάλι η απλή S απαιτούσε αρκετή χειρωνακτική εργασία, τη στιγμή που η ίδια προσπάθεια πίσω από το τιμόνι της 4S ήταν ξεκάθαρα μια πιο πνευματική διεργασία...
Προτού ξεκινήσουμε τις Panamera 4S, η συμβουλή του Λίο ήταν η εξής: «Κάντε reboot και σβήστε ό,τι έχει καταγραφεί μέχρι τώρα στην εγκεφαλική CPU σας». Ο μεγάλος V8 βρίσκεται εμπρός από ένα μεγάλο μεταξόνιο. Εδώ τον πρώτο λόγο δεν έχει τόσο η διασκέδαση, όσο η ευκολία και η χάρη με την οποία μπορεί η Panamera να μετακινεί τον όγκο και το βάρος της. Μπορούσε και αυτή, λόγω τετρακίνησης, να ισορροπεί στην ελεγχόμενη πλαγιολίσθηση με τα τέσσερα, σε εξέπληττε όμως, όταν υιοθετούσες ένα πιο υπερστροφικό στιλ. Ήταν τόσο προοδευτική, που μπορούσε να επανέρχεται ακόμα και από σχεδόν κάθετες γωνίες υπερστροφής, και η μοναδική τρανταχτή παραφωνία ήταν το «άνευρο» τιμόνι, ειδικά εάν έφερνες στο νου εκείνο της «911».
Κατά γενική (και πέρα για πέρα προσωπική) ομολογία, όμως, η κορύφωση ήρθε με την Cayman. Με ιδανική κατανομή και τις μάζες συγκεντρωμένες στο κέντρο, δε μιλάμε για έλεγχο των αντιδράσεων, αλλά για ένα πειθήνιο όργανο που εκτελούσε πιστά τις χορευτικές ρουτίνες που σκεφτόσουν. Με το εξαιρετικό τιμόνι, το μόνο που χρειαζόταν ήταν μια γκαζιά την κατάλληλη στιγμή, για να φλικάρει ή να υπερστρέψει.
Αν μπορεί να πει κανείς ότι υπάρχει κάτι σαν αυτοκινητιστική νιρβάνα, τότε για εμάς ήρθε πολύ κοντά σε εκείνους τους λίγους γύρους (ακόμα και ολόκληρη την ημέρα να σβουρίζαμε με εκείνη την ολόλευκη Cayman, πάλι λίγο θα μας φαινόταν, αφού μάλιστα έτοιμοι ήμασταν να ανταλλάξουμε τα διαλείμματα για φαγητό και καφέ με μερικούς γύρους). Σε όλες τις περιπτώσεις, πάντως, ισχύει ο ίδιος κανόνας. Γρήγορη είσοδος ίσον κακή έξοδος και αργή είσοδος ίσον γρήγορη έξοδος. Οι γερές δόσεις γκαζιού ή φρένου θα πρέπει να γίνουν πριν από την είσοδο.
Θέλουμε να ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στα τιμημένα... χιόνια της σκανδιναβικής χερσονήσου για το επόμενο επίπεδο. Φρένο με το αριστερό και ελεγχόμενες πλαγιολισθήσεις σε ανοιχτές καμπές με υψηλότερες ταχύτητες..._ Σ. Τ.
Η σχολή
Σκοπός της σπορ σχολής οδήγησης της Porsche είναι να βελτιώσει τις ικανότητες των μαθητών της, εντός αλλά και εκτός δρόμου. Αναμφισβήτητα, όμως, ένας από τους διασκεδαστικότερους τομείς είναι αυτός που ασχολείται με την εκπαίδευση στο χιόνι και στον πάγο και χωρίζεται σε τρία επίπεδα (Precision, Performance και Master), καθένα από τα οποία προϋποθέτει την ολοκλήρωση του προηγουμένου, με την εκπαιδευτική περίοδο να ξεκινά από τα μέσα Ιανουαρίου και να τελειώνει στα μέσα Μαρτίου.
Το Precision διεξάγεται στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στην Αυστρία ή στη Φινλανδία (Ροβανιέμι), και τα αυτοκίνητα φορούν χειμερινά ελαστικά για χιόνι. Τα Performance και Master διεξάγονται στο Ίβαλο της Φινλανδίας, και εδώ τα αυτοκίνητα φορούν ειδικά ελαστικά με καρφιά (1,5 χλστ. στην πρώτη περίπτωση και 4 χλστ. στην άλλη). Κάθε επίπεδο διαρκεί περίπου τρεις ημέρες και η εκμάθηση γίνεται σε ολιγομελείς ομάδες, υπό την καθοδήγηση εκπαιδευτών με αγωνιστική εμπειρία. Το κόστος ξεκινά από τα 3.500 ευρώ και φθάνει μέχρι τα 5.300 ευρώ στην περίπτωση του Master, ενώ υπάρχει δυνατότητα ενοικίασης μιας κατάλληλα προετοιμασμένης Porsche, με τις τιμές να ξεκινούν από τα 500 ευρώ ημερησίως. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να ανατρέξετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.porsche.com/sportdrivingschool
To μέρος
Η Porsche διαθέτει δύο εγκαταστάσεις στη Φινλανδία, μία κοντά στο Ροβανιέμι και μία κοντά στο Ίβαλο. Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη, σχεδόν 300 χλμ. εντός του αρκτικού κύκλου βρίσκεται η λίμνη Pasasjarvi. Σε μια έκταση περίπου 7,5 χλμ. σε μήκος, 1,5 χλμ. σε πλάτος και επάνω σε ένα στρώμα πάγου σχεδόν 80 εκ., η εταιρεία έχει στήσει μια σειρά από αυτοσχέδιες ασκήσεις. Μη φανταστείτε, πάντως, ότι, αν βρεθείτε για διακοπές σε ένα τόσο απομακρυσμένο μέρος, θα ξεμείνετε από δραστηριότητες. Πέρα από τις βόλτες (με πόδια ή με σκι, με snowmobile ή με έλκηθρο που το σέρνουν σκυλιά), μπορείτε να απολαύσετε τη θέα από ψηλά με ένα αερόστατο, να πάτε για κρουαζιέρα με παγοθραυστικό ή ακόμα και να συνοδηγήσετε με ένα ειδικά προετοιμασμένο αυτοκίνητο ράλλυ. Αν, μάλιστα, είστε από εκείνους που δεν πολυσυμπαθούν το κρύο, το μέρος προσφέρει και καλοκαιρινές δραστηριότητες, σε μια περίοδο όπου οι θερμοκρασίες φλερτάρουν με τους 20ο C. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, μία από τις πιο ξεχωριστές στιγμές είναι η δυνατότητα να παρακολουθήσει κανείς το μοναδικό θέαμα που ονομάζεται «βόρειο σέλας». Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να ανατρέξετε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.laplandhotelsandsafaris.com
Οι περασμένες παγωμένες μας απόπειρες είχαν μια έντονα «αγωνιστική» χροιά. Το Μάρτιο του 2000 (4Τ, τεύχος 354), σε μία από τις πολλές αποκλειστικότητες οδηγούσαμε το αγωνιστικό Nissan Micra των 428 ίππων σε μία από τις παγωμένες πίστες του Trophee Andros, ενώ τον Απρίλιο του 2003 (4Τ, τεύχος 391), επί νορβηγικού εδάφους αυτήν τη φορά, παίρναμε μια γερή δόση αγωνιστικής οδήγησης ενός Almera Gr. N, στη σχολή του Τζον Χόγκλαντ.
Για εκείνους ήταν μία πολύ ωραία ημέρα. Για εμάς, και μόνο η ένδειξη της θερμοκρασίας ήταν αρκετή για να μας πει ότι, κυριολεκτικά, βρισκόμαστε έξω από τα νερά μας.
Όχι, δε «φουντάραμε», αλλά αυτή είναι η ένδειξη στην οθόνη του GPS, όταν... παίζεις επάνω σε μια παγωμένη λίμνη. Για την ιστορία, κάπου 80 εκ. πάγου μας χώριζαν από το νερό.
Μετά το Porsche Doppelkupplungsgetriebe (το αυτόματο κιβώτιο PDK, δηλαδή), ο άλλος γλωσσοδέτης ήταν τα Hakkapeliittas. Πρόκειται για τα ελαστικά της Nokian που διέθεταν καμιά διακοσαριά καρφιά 4 χλστ.
Η οδήγηση μιας τετρακίνητης «911» είναι θέμα ισορροπίας και σωστών δόσεων τιμονιού και γκαζιού. Αντίθετα, η πάλη με το τιμόνι μιας απλής Carrera S είναι πολύ μεγαλύτερη, καθώς τα full lock ανάποδα είναι συχνά.
Το κεντρομήχανο μοντέλο της Porsche αποτέλεσε κατά κοινή ομολογία τη διασκεδαστικότερη και απολαυστικότερη εμπειρία της ημέρας. Μιλάμε για ένα πειθήνιο όργανο που εκτελούσε με απόλυτη ακρίβεια και απαράμιλλη ευελιξία τις «χορευτικές» ρουτίνες.
Σταματημένη, έμοιαζε πολύ πιο ογκώδης και βαριά. Μόλις, όμως, η Panamera 4S άρχισε να ρολάρει, ξεδίπλωσε την ιδιαίτερα καλοζυγισμένη αρχιτεκτονική της, όπου το μεγάλο μεταξόνιο εξασφάλιζε, συγκριτικά, μεγαλύτερα περιθώρια προοδευτικότητας, καθώς μπορούσε με μοναδική χάρη να επανέρχεται από σχεδόν κάθετες γωνίες υπερστροφής.